Chè vằng có tác dụng gì? Những điều cần lưu ý khi sử dụng chè vằng

Chè vằng có tác dụng gì? Đây là một loại cây được dùng để hãm nước uống mọc nhiều ở vùng trung du và miền núi. Loại cây này có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, nhất là với phụ nữ sau sinh. Tuy nhiên, chè vằng có nhiều đặc điểm dễ nhầm lẫn với các loại cây khác nên cần biết cách phân biệt để sử dụng đúng.

Chè vằng (tên khoa học Jasminum subtriplinerve (C. L. Blume)) là loại cây bụi nhỏ, thân cứng và dài, phân thành nhiều nhánh. Vỏ thân màu xanh lục, thường nhẵn. Lá hình mác, mọc đối xứng, cuống tròn, càng lên cao lá càng nhỏ, có ba gân chính nổi rõ ở mặt trên của lá. Hoa nhỏ màu trắng, mọc ở đầu cành. Quả hình cầu, đường kính khoảng 7-8mm, quả mọng chứa hạt bên trong, khi chín có màu vàng.

Dựa theo đặc điểm của lá, người dân nhận thấy có 3 loại cây chè vằng là cây vằng sẻ, cây vằng trâu và cây vằng núi. Trong đó, chè vằng sẻ (hay vằng lá nhỏ) là loại có hoạt chất nhiều nhất và được ưu tiên dùng làm thuốc hơn so với chè vằng trâu. Còn lại, chè vằng núi thì thường mọc ở vách núi cao nhưng không có tác dụng chữa bệnh nên rất ít khi được sử dụng.

Đáng chú ý, cây chè vằng còn nhìn giống với một loài cây có độc tính cao là lá ngón (Gelsemium elegans Benth). Lá của hai loại cây này rất giống nhau nên muốn phân biệt rõ phải nhìn cả cây, qua đặc điểm của cả lá, hoa và quả:

• Lá cây chè vằng có 3 gân rõ ở mặt trên, một gân chính giữa nổi rõ và hai gân cong theo mép lá ở hai bên, khác với lá ngón không có 3 gân chính như vậy.
• Hoa chè vằng có màu trắng, mỗi hoa có 10 cánh còn hoa cây lá ngón thì màu vàng, mọc tụ thành chùm, phân thành 2-3 nhánh.
• Quả vằng hình cầu nhỏ, có màu vàng khi chín, bên trong có 1 hạt. Quả lá ngón có hình trụ, quả tự mở khi chín, bên trong chứa đến 40 hạt.

Do đó, khi muốn sử dụng chè vằng để làm thuốc cần phải chú ý để nhận biết đúng loại cây thu hoạch. Vậy cây chè vằng có những tác dụng gì mà nhiều người lại quan tâm đến vậy?

Chè vằng có tác dụng gì?

Chè vằng có vị hơi đắng, tính mát. Theo Đông y thì công dụng của chè vằng là thanh nhiệt, giải độc, mát gan, kháng viêm, lợi tiểu, chữa mất ngủ, tốt cho phụ nữ sau sinh, giúp tăng tiết sữa, giảm mỡ thừa và làm đẹp da.

Theo các nghiên cứu khoa học thì trong cây chè vằng có chứa nhiều hoạt chất gồm các chất chống oxy hóa như flavonoid, alcaloid và glycosid giúp trung hòa axit dạ dày. Nhờ đó, các tác dụng tuyệt vời của chè vằng như:

• Thanh nhiệt, giải độc gan, chữa gan nhiễm mỡ, tăng men gan…
• Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp, bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch
• Điều hòa đường huyết, hỗ trợ điều trị đái tháo đường
• Lợi sữa, giảm tình trạng tắc tia sữa
• Ngăn ngừa viêm nhiễm sau sinh ở phụ nữ
• Giảm nguy cơ áp xe vú ở phụ nữ
• Điều hòa rối loạn kinh nguyệt, bế kinh, tốt cho phụ nữ tiền mãn kinh
• Chè vằng giúp giảm cân, tiêu hao lượng mỡ thừa trong cơ thể

Chè vằng có tác dụng gì? Uống nước chè vằng mỗi ngày còn giúp tăng cường sức khỏe ở người cao tuổi do giúp tăng cường tuần hoàn máu, ổn định huyết áp, ngủ ngon hơn và kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt. Do đó, đây là một thức uống rất tốt cho người cao tuổi và cả người trẻ.

Hơn thế nữa, các nhà khoa học còn phát hiện ra khả năng phòng ngừa ung thư nhờ vào hoạt chất flavonoid có trong chè vằng. Hoạt chất này có tác dụng chống oxy hóa, đào thải chất độc cũng như bảo vệ các tế bào của cơ thể nên giúp ngăn chặn các tế bào ung thư.

Cây chè vằng có thể được dùng tươi hoặc sấy khô, phơi khô sau khi thu hoạch. Cây được dùng cả phần cành và lá để làm thuốc, nấu với nước để uống trong ngày. Tùy theo đối tượng mà liều lượng sử dụng sẽ khác nhau. Thông thường, phụ nữ sau sinh chỉ nên dùng từ 20-30g chè vằng khô, nếu dùng cao chè vằng thì chỉ nên dùng 10g/ ngày.

Để đảm bảo an toàn và biết cách dùng loại cây này chữa trị đúng tình trạng đang mắc phải, bạn nên hỏi ý kiến thầy thuốc Đông y hoặc Y học cổ truyền trước khi muốn sử dụng.