Tiết lộ 9 nguyên nhân gây khô cổ họng và biện pháp khắc phục tại nhà

Cổ họng có thể bị khô vì các nguyên nhân như cơ thể thiếu nước, thở bằng miệng, trào ngược dạ dày thực quản, viêm họng… Vậy khô cổ họng còn có thể là do bệnh gì? Làm sao để tránh được tình trạng khó chịu này?

Thông thường, tình trạng họng bị khô trong một lúc nào đó thì chưa phải là một dấu hiệu đáng phải lưu tâm. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, nó sẽ khiến ta cảm thấy khó chịu. Trong bài viết sau, Hello Bacsi giới thiệu một số nguyên nhân chính gây ra khô cổ họng và các cách chữa trị mà bạn nên tham khảo.

Điểm mặt 9 nguyên nhân gây khô cổ họng phổ biến

Trước khi đi tìm lời đáp cho thắc mắc bị khô họng nên làm gì hay cách trị khô cổ họng tại nhà là gì, mời bạn cùng Hello Bacsi điểm qua các nguyên nhân gây khô cổ họng. Việc nắm rõ nguyên nhân khiến cổ họng bị khô có thể giúp bạn khắc phục tình trạng này tốt hơn.

1. Cơ thể bị thiếu nước gây khô cổ họng

Việc cảm thấy cổ họng bị khô hay cổ họng khô khát nước liên tục có thể chỉ đơn giản là một “dấu hiệu” cho thấy bạn không uống đủ nước. Khi không được bù đủ nước, quá trình bài tiết của cơ thể sẽ giảm, theo đó lượng nước bọt tiết ra để làm ẩm khoang miệng và cổ họng cũng giảm. Dịch tiết sinh lý của mũi xoang – dịch thường xuyên “chảy” qua họng cũng bị giảm. Sự tiết nhầy tại chỗ của niêm mạc họng cũng giảm… gây ra khô họng. Đó là nguyên nhân gây khô cổ họng do uống nước không đủ.

Ngoài ra, tình trạng mất nước có thể khiến bạn gặp phải triệu chứng cổ họng khô dù uống nhiều nước, nghĩa là uống đủ nước nhưng lượng nước bị mất quá nhiều xảy ra khi cơ thể đổ nhiều mồ hôi, khi bị sốt cao…

Ngoài cảm giác khô họng, thiếu nước còn khiến bạn cảm thấy: 

• Khô miệng
• Cảm thấy khát
• Tiểu ít và nước tiểu sậm màu
• Mệt mỏi
• Hoa mắt.

2. Bị khô họng do thở bằng miệng khi ngủ

Nếu thức dậy vào buổi sáng mà cảm thấy cổ họng khô, thậm chí là cổ họng khô khát nước liên tục, nguyên nhân có thể là do bạn đã thở bằng miệng trong lúc ngủ. Luồng không khí lưu thông trực tiếp qua miệng họng sẽ lấy đi độ ẩm cần thiết của niêm mạc họng, làm khô lượng nước bọt vốn được sinh ra để bảo vệ răng miệng. Ngoài việc gây khô họng, thở bằng miệng trong khi ngủ còn gây ra các rối loạn sau:

• Ngáy
• Hôi miệng
• Mệt mỏi vào ngày hôm sau

Ngủ ngáy có thể là một dấu hiệu của hội chứng ngưng thở khi ngủ với đặc trưng là các quãng thở và ngưng thở liên tục xen kẽ nhau suốt cả đêm.

Thở miệng có thể do hiện tượng sung huyết tạm thời của niêm mạc mũi ở người bệnh cảm lạnh, cảm cúm, viêm mũi xoang dị ứng. Nó cũng có thể do tắc nghẽn mạn tính ở mũi, hậu quả của dị hình vách ngăn mũi, viêm mũi xoang mạn tính thoái hóa niêm mạc, polyp mũi và các loại khối u khác…

3. Cổ họng bị khô do viêm mũi dị ứng

Cổ họng bị khô hay khô rát cổ họng có thể là dấu hiệu của bệnh gì? Câu trả lời rất có thể là do viêm mũi dị ứng gây ra. Hệ miễn dịch đóng vai trò bảo vệ cơ thể chống lại những tác nhân nguy hại xâm nhập. Ở những người bị dị ứng, hệ miễn dịch lại phản ứng “thái quá” với những tác nhân có vẻ “thông thường” trong môi trường sống, ví dụ như phấn hoa, cỏ, nấm mốc, mạt bụi… Phản ứng dị ứng này có thể gây ra:

• Hắt hơi
• Ngứa mắt, miệng hay da
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi

Việc mũi bị nghẹt sẽ khiến bạn phải thở bằng miệng và hậu quả là bị khô họng.

4. Cảm lạnh gây khô cổ họng

Cảm lạnh là một dạng nhiễm trùng thường gặp gây ra bởi nhiều loại virus khác nhau. Ngoài triệu chứng khô cổ họng, bệnh còn gây ra các triệu chứng như:

• Ho
• Hắt hơi
• Sốt nhẹ
• Đau nhức toàn thân
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi

5. Cổ họng khô do bệnh cúm

Ngoài các nguyên nhân kể trên thì câu trả lời cho thắc mắc “khô họng là bệnh gì?” cũng có thể là do bệnh cúm. Cũng giống như cảm lạnh, tác nhân gây ra bệnh cúm là virus, nhưng ở đây là virus cúm. Các triệu chứng cúm có xu hướng nghiêm trọng hơn so với cảm lạnh. Ngoài cảm giác khô họng, khô rát cổ họng và nghẹt mũi, bạn có thể gặp thêm một số triệu chứng khác như:

• Sốt
• Ho
• Ớn lạnh
• Đau đầu
• Mệt mỏi
• Nôn mửa
• Tiêu chảy
• Đau nhức cơ
• Chảy nước mũi

Cúm có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi, những người mắc bệnh mãn tính hoặc hệ miễn dịch bị suy yếu. Các biến chứng của cúm bao gồm:

• Viêm phổi
• Viêm phế quản kèm co thắt
• Viêm xoang
• Viêm tai giữa. 

6. Cổ họng khô do bệnh trào ngược dạ dày thực quản

Ngoài các vấn đề sức khỏe kể trên thì theo các chuyên gia sức khỏe, cảm giác khô rát cổ họng có thể là triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng rối loạn vận động co bóp dạ dày thực quản, suy van tâm vị, khiến dịch axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản và họng. Nếu dịch axit lên đến cổ họng, bạn có thể cảm thấy nóng và khô rát cổ họng. Dịch axit làm bỏng rát và tổn thương niêm mạc thực quản, họng, hạ họng, thanh quản và gây ra các triệu chứng như:

• Ợ nóng, bỏng rát sau xương ức
• Khó nuốt
• Ho khan
• Ợ chua
• Khàn tiếng

7. Khô họng trong viêm họng do liên cầu khuẩn

Khô rát cổ họng và đau là do đâu hay cổ họng khô khát nước liên tục là vì sao? Câu trả lời là rất có thể bạn đã bị viêm họng do liên cầu khuẩn. Viêm họng do liên cầu khuẩn là một dạng nhiễm trùng vùng họng gây ra bởi vi khuẩn Streptococcus. Khi mắc bệnh, cổ họng thường sẽ rất khô và đau rát. Một số triệu chứng khác bao gồm:

• Sốt cao
• Phát ban
• Đau nhức cơ
• Sưng đỏ amidan
• Xuất hiện các mảng trắng trên amidan
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ
• Nuốt đau
• Buồn nôn và ói mửa

8. Viêm amidan gây khô cổ họng

Viêm amidan là tình trạng viêm ở tổ chức lympho khẩu cái ở 2 bên nơi giáp ranh họng – miệng, thường do nhiễm vi khuẩn hoặc virus. Ngoài khô rát cổ họng, bệnh còn gây ra các triệu chứng như:

• Sốt
• Khàn tiếng
• Hơi thở hôi
• Đau đầu
• Sưng đỏ amidan
• Mảng trắng trên amidan
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ

9. Khô cổ họng trong bệnh bạch cầu đơn nhân

Bệnh bạch cầu đơn nhân còn được gọi là “bệnh của những nụ hôn” vì nó lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt người bệnh. Bệnh do virus gây ra, có các triệu chứng điển hình như:

• Sốt
• Đau đầu
• Mệt mỏi
• Bị khô cổ họng
• Sưng amidan
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ và nách. 

Khi bị khô họng nên làm gì? 9 cách trị khô cổ họng tại nhà

Bị khô họng nên làm gì, cách trị khô cổ họng tại nhà là gì? Theo các chuyên gia sức khỏe việc khắc phục tình trạng cổ họng bị khô sẽ tùy thuộc vào từng nguyên nhân. Cụ thể như sau:

1. Cách chữa khô họng do thiếu nước

Cách hết khô họng khi bị thiếu nước là làm gì hay cổ họng khô khát nước liên tục phải làm sao hay bị khô cổ họng nên uống gì? Câu trả lời cho trường hợp này rất đơn giản là khi cổ họng bị khô, bạn nên cố gắng bổ sung lượng nước vào sao cho cân bằng với lượng nước mà cơ thể đã bài tiết ra ngoài.

Lượng nước trung bình cần thiết trong trạng thái bình thường để duy trì sự cân bằng là vào khoảng 1,5 – 2l mỗi ngày. Trong đó, khoảng 20% lượng nước được cung cấp thông qua các loại nước trái cây, rau củ quả và các loại thực phẩm khác. Khi bị khô cổ họng do thiếu nước, bạn nên uống nước lọc là tốt nhất. Tránh dùng các loại nước ngọt hay cà phê vì chúng có thể khiến tình trạng mất nước trở nên trầm trọng hơn.

2. Khô họng do thở miệng lúc ngủ phải làm sao? 

Thở bằng miệng gây khô rát cổ họng nên làm gì? Câu trả lời là nếu bạn có vấn đề về mũi xoang, có thể khắc phục tạm thời bằng cách sử dụng miếng dán ngoài hoặc dụng cụ nong tiền đình để nới rộng van mũi cho dễ thở hơn khi ngủ. Giải pháp lâu dài là phải khám bác sĩ chuyên khoa để chữa tận gốc những bệnh lý về mũi xoang đó.

• Điều trị nghẹt mũi mạn tính
• Bác sĩ sẽ điều trị viêm mũi xoang mạn tính, polyp mũi bằng thuốc hoặc phẫu thuật tùy thuộc vào tình trạng bệnh.
• Với dị hình vách ngăn mũi, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để chỉnh sửa cho thẳng lại.
• Sau khi đã làm thông được đường thở mũi mà vẫn còn ngáy và ngưng thở khi ngủ, bác sĩ có thể sẽ chỉ định sử dụng thiết bị hỗ trợ qua miệng để tạm thời điều chỉnh lại vị trí của hàm dưới khi ngủ. Liệu pháp dùng máy áp lực dương liên tục (CPAP) cũng hữu ích để gia tăng lượng oxy trong quá trình hô hấp. Vấn đề phẫu thuật để chữa ngáy có thể được đặt ra nếu triệu chứng trở nên trầm trọng.

3. Bị khô cổ họng do dị ứng nên làm gì?

Nếu bạn có cơ địa dị ứng, việc phòng tránh và điều trị các triệu chứng dị ứng cần được ưu tiên. Do đó, bạn cần tránh tiếp xúc với các dị nguyên bằng các cách sau đây:

• Hạn chế ra ngoài vào những ngày trời lộng gió, hanh khô
• Đóng kín cửa khi bên ngoài có nhiều phấn hoa
• Giặt drap giường, gối hàng tuần bằng nước nóng
• Vệ sinh nhà cửa thường xuyên, loại bỏ bụi bặm, nấm mốc, nhất là ở các khu vực tối và ẩm
• Đeo khẩu trang khi vệ sinh nhà cửa hoặc khi đi ra ngoài vào mùa nhiều phấn hoa. Tuy nhiên, ở Việt Nam, dị ứng với mạt bụi nhà là thường gặp nhất. 

Để điều trị, bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc kháng histamine, thuốc corticoid hoặc khuyên bạn dùng liệu pháp miễn dịch giải mẫn cảm.

4. Bệnh cảm lạnh khiến cổ họng bị khô 

Cảm lạnh tuy không nguy hiểm nhưng bệnh sẽ khiến bạn cảm thấy khó chịu trong vài ba ngày. Cảm lạnh bị khô họng nên làm gì? Câu trả lời là để cơ thể nhanh chóng hồi phục, bạn hãy thử một vài phương pháp như:

• Uống thuốc giảm đau, hạ sốt không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen 
• Dùng viên ngậm trị ho để làm dịu cổ họng
• Uống trà gừng ấm
• Súc miệng bằng nước muối
• Sử dụng thuốc xịt thông mũi
• Uống nhiều nước
• Ăn súp gà
• Bật máy tạo độ ẩm trong phòng
• Nghỉ ngơi nhiều hơn

5. Cổ họng bị khô do cảm cúm

Cảm cúm gây khô họng nên uống gì? Câu trả lời là việc dùng các loại thuốc kháng virus sẽ làm giảm các triệu chứng cúm và giúp bạn nhanh hồi phục. Bạn nên bắt đầu uống thuốc trong vòng 48 tiếng khi mới bắt đầu xuất hiện các triệu chứng để thuốc phát huy công dụng tốt nhất. Khi cảm cúm xuất hiện dấu hiệu bội nhiễm, cần được điều trị bằng kháng sinh, thuốc long đờm…

Nhiễm cúm gây khô rát cổ họng cần phải làm gì? Câu trả lời là ngoài việc dùng thuốc, bạn cũng có thể thử các phương pháp dưới đây để giảm bớt những khó chịu do bệnh:

• Nghỉ ngơi nhiều hơn
• Dùng viên ngậm trị viêm họng
• Súc miệng bằng nước muối
• Uống nước trà gừng ấm
• Uống thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc paracetamol để hạ sốt và giảm đau.

6. Trào ngược dạ dày thực quản gây khô cổ họng 

Người bị trào ngược dạ dày thực quản gây khô họng nên uống gì? Câu trả lời là GERD có thể được điều trị bằng các loại thuốc sau:

• Thuốc kháng axit (antacids) để trung hòa axit dạ dày
• Các chất ức chế H2, như cimetidine, famotidine và ranitidine để giảm sản xuất axit dạ dày
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI), như lansoprazole và omeprazole để làm ngưng sản sinh axit
• Thuốc điều hòa lại vận động thực quản như Muscat…

Ngoài điều trị bằng thuốc, bạn hãy thử thực hiện một số thay đổi sau để giảm nhẹ triệu chứng trào ngược:

• Duy trì cân nặng hợp lý
• Mặc quần áo vừa vặn, tránh tạo áp lực lên vùng thượng vị
• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày
• Kê cao đầu khi nằm lên một chút, để tạo một mặt phẳng hơi dốc xuống phía chân. Ở tư thế nằm này, dạ dày sẽ nằm ở mức dưới, dịch vị khó trào được lên trên
• Ngưng hút thuốc vì khói thuốc làm suy yếu van đóng tâm vị, “mở cửa” cho dịch vị “xông lên”
• Tránh các thực phẩm và thức uống có thể gây kích thích như đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ cay, chua, rượu, bia, caffeine, sô cô la, bạc hà và tỏi.

7. Điều trị viêm họng liên cầu khuẩn

Viêm họng do liên cầu khuẩn gây đau rát khô họng nên uống gì? Theo các chuyên gia sức khỏe, viêm họng liên cầu khuẩn được điều trị chủ yếu bằng kháng sinh. Tình trạng khô rát cổ họng và các triệu chứng khác sẽ cải thiện trong vòng vài ngày sau khi bạn bắt đầu dùng thuốc. Nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm cho tim, thận, khớp.

Bạn cần lưu ý dùng đủ liều kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ. Nếu ngừng thuốc quá sớm, một số vi khuẩn vẫn còn sống sót sẽ mạnh lên và gây bệnh trở lại.

8. Viêm amidan gây khô cổ họng

Người bị viêm amdan gây khô họng nên uống gì? Câu trả lời là nếu nguyên nhân gây viêm là do vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị. Viêm amidan do virus thường sẽ tự cải thiện trong vòng 7 – 10 ngày. Dưới đây là một số biện pháp bạn nên thực hiện để bệnh thuyên giảm nhanh hơn:

• Uống nhiều nước
• Nghỉ ngơi nhiều hơn
• Súc miệng bằng nước muối ấm
• Sử dụng máy tạo độ ẩm không khí trong phòng
• Dùng viên ngậm chữa viêm họng
• Dùng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen.

9. Khô cổ họng trong bệnh bạch cầu đơn nhân 

Vậy trong trường hợp này, khi bị khô cổ họng nên uống gì? Bạn có thể uống các thuốc như paracetamol hoặc ibuprofen để hạ sốt và giảm đau họng. Ngoài ra, bạn có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây để giảm nhẹ các triệu chứng:

• Uống thêm nước để tránh mất nước
• Súc miệng bằng nước muối để giảm đau họng
• Nghỉ ngơi nhiều hơn để hệ miễn dịch có điều kiện chống lại virus.

Phần lớn các trường hợp, bạn có thể chữa triệu chứng khô cổ họng bằng một số biện pháp đơn giản tại nhà. Tuy nhiên, bạn nên đến gặp bác sĩ nếu tình trạng khô cổ họng diễn tiến dai dẳng hoặc đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng khác như khó thở, phát ban, nóng rát ngực, sốt cao… 

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu được khô họng là biểu hiện của bệnh gì và những phương pháp để khắc phục. Nếu cảm thấy triệu chứng khô cổ họng không thuyên giảm, hãy đến bệnh viện ngay. Đừng để triệu chứng kéo dài quá lâu sẽ gây khó khăn cho hiệu quả điều trị và dễ gây ra các biến chứng.