Virus HIV sống được bao lâu? 11 lầm tưởng về HIV/AIDS

Người nhiễm HIV sống được bao lâu? Virus HIV sống được bao lâu ngoài môi trường? Bài viết sau sẽ giúp giải đáp nhiều thắc mắc và những lầm tưởng về HIV/AIDS thường gặp để xóa đi những mơ hồ về căn bệnh không còn mới mẻ này.

Virus HIV sống được bao lâu trong các môi trường khác nhau?

HIV nhạy cảm với nhiệt độ cao

Các thí nghiệm được các nhà khoa học thực hiện đã chỉ ra rằng virus HIV sẽ tự bị tiêu diệt ở nhiệt độ trên 60°C. Khi máu của người nhiễm HIV rơi trên đường, gặp ánh nắng mặt trời thì chúng sẽ chỉ tồn tại được trong 30 phút. Nếu chẳng may rơi ở chỗ tối hoặc khe ẩm ướt thì thời gian virus tồn tại có thể được 48h – 1 tuần.

HIV ở nhiệt độ cực kỳ lạnh

Đó là nhiệt độ cao còn nhiệt độ thấp thì như thế nào? Mức độ virus trong máu của người trong điều kiện khô, lạnh vẫn khá ổn định. Trong điều kiện nhiệt độ khô và lạnh khoảng 4°C, virus có thể tồn tại ít nhất 1 tuần. Máu chứa HIV có thể tồn tại ở nhiệt độ -70°C trong phòng thí nghiệm.

Virus HIV sống được bao lâu trong môi trường nước?

Trong trường hợp người bị nhiễm HIV bị chảy máu khi đi bơi tại sông, suối, biển, ao, hồ thì cũng không bị truyền nhiễm HIV vì lượng virus tồn tại trong đó rất ít. Khi ngâm trong dung dịch cồn 70 độ hoặc trong nước Cloramin 1% thì virus HIV sẽ bị tiêu diệt hoàn toàn sau khoảng 30 phút. Vì thế, nếu như chúng ta ngâm và giặt giũ, vệ sinh quần áo, đồ dùng của người bệnh HIV bằng dung dịch thì cũng có thể tiêu diệt vi rút giúp hạn chế khả năng lây nhiễm bệnh HIV ra bên ngoài.

Trong chất sát khuẩn – nước sôi

Như đã nói ở trên thì virus HIV sẽ tự chết ở nhiệt độ trên trên 60°C. Nếu bị ngâm trong cồn 70 độ hoặc các loại nước Cloramin 1%, nước Javen 1% thì virus sẽ chết sau 30 phút.

Trong bơm kim tiêm

Sử dụng chung bơm kim tiêm có nhiễm HIV thì nguy cơ lây nhiễm cũng rất cao. Thời gian tối đa virus có thể sống trong bơm kim tiêm dính máu là khoảng 4 tuần. Theo như một nghiên cứu với 800 bơm tiêm có chứa một lượng nhỏ máu nhiễm HIV đã được thực hiện với  nhiều khoảng thời gian khác nhau thì cho kết quả là:

• Số bơm tiêm để sau 11 ngày với lượng máu ít hơn 2µl thì khả năng virus HIV có thể phân lập chỉ được 10%.

• Số bơm tiêm cũng với ngần đó ngày nhưng 20µl máu thì virus HIV có thể phân lập có thể lên tới 53%.

Những ống kim tiêm nào được bảo quản thấp hơn (dưới 4°C) thì có khả năng sống lâu hơn khi ở nhiệt độ cao (27 đến 37°C). Thời gian virus HIV có thể sống trong nhiệt độ cao tối đa lên tới 7 ngày.

Trong môi trường kiềm – axit

Virus HIV khá nhạy cảm đối với những thay đổi về độ kiềm cũng như axit. Virus sẽ không thể tồn tại lâu trong điều kiện môi trường có độ pH dưới 7 hoặc trên 8. Chính vì thế, nếu như người nhiễm HIV quan hệ với một phụ nữ khỏe mạnh có độ axit của dịch tiết âm đạo cao thì có thể sẽ không lây truyền bệnh cho họ.

Trong chất thải

Virus HIV trong phân, nước tiểu của người bệnh HIV ở môi trường khó có khả năng gây nguy hiểm. Lý do là vì lượng virus này chưa phân lập. Tuy nhiên, khi ở phòng thí nghiệm, virus HIV  trong những loại chất thải này có thể tồn tại trong vài ngày.

Trong xác người chết

Trong xác của người chết từ 11 – 16 ngày với điều kiện nhiệt độ 2°C có sự tồn tại của virus HIV và chúng hoàn toàn có khả năng lây nhiễm cho người khác. Còn đối với nhiệt độ phòng trung bình như thế nào thì chưa rõ. Nhưng theo nghiên cứu tiến hành nuôi cấy HIV từ các tạng cơ thể lưu trữ ở 20°C trong tới 14 ngày sau khi chết đã cho kết quả nuôi cấy thành công.

Trong tinh dịch bên ngoài cơ thể

Chưa có bất cứ nghiên cứu nào chứng minh được khả năng sống của HIV trong tinh dịch nếu chúng được xuất ra bên ngoài cơ thể. Việc nuôi cấy trong phòng thí nghiệm cũng cho kết quả như vậy nên chúng ta hoàn toàn có thể yên tâm.

Trong máu khô

Với điều kiện nhiệt độ thường và độ pH tối ưu,  HIV sẽ tồn tại trong máu khô với khoảng thời gian từ 5 hoặc 6 ngày. Vì thế, nếu virus tồn tại trong máu khô thì khả năng lây nhiễm của HIV là rất cao.

11 lầm tưởng thường gặp về virus HIV

1. Nhiễm HIV chính là mắc bệnh AIDS

Đây là lầm tưởng về HIV/AIDS phổ biến nhất trong xã hội. HIV là Virus gây suy giảm miễn dịch ở người. Khi nhiễm, HIV tấn công các tế bào miễn dịch lympho T-CD4, loại tế bào bạch cầu giúp cơ thể chống đỡ bệnh tật. Điều trị HIV có thể giúp người nhiễm sống khỏe mạnh trong nhiều thập kỷ, tránh bệnh diễn tiến sang giai đoạn cuối, AIDS.

Vậy nhiễm HIV sống được bao lâu? Khi không được điều trị, virus HIV phát triển mạnh khiến số lượng bạch cầu T-CD4 trong máu giảm xuống ít hơn 200 tế bào/mm³ máu. Lúc này, HIV đã diễn tiến thành AIDS, Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải. AIDS khiến cho hệ miễn dịch của cơ thể không còn khả năng chống đỡ các loại bệnh tật và viêm nhiễm. Hầu hết người nhiễm HIV giai đoạn cuối sẽ chết vì các bệnh nhiễm trùng cơ hội này.

2. Tôi không sử dụng ma túy hay quan hệ tình dục bừa bãi. Tôi không thể nào nhiễm HIV/AIDS

Đừng để lầm tưởng về HIV/AIDS này phá hoại cuộc đời bạn và người thân. Người sử dụng chung bơm, kim tiêm khi tiêm chích ma túy hoặc quan hệ tình dục không an toàn có nguy cơ cao mắc HIV/AIDS.

Tuy nhiên, HIV có thể lây truyền qua 3 đường chính là quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ, từ mẹ sang con và đường máu.

Việc hiểu rõ về cách thức HIV/AIDS lây nhiễm giúp chúng ta có thái độ đúng với người nhiễm HIV, tránh việc kỳ thị. Hơn ai hết, người nhiễm HIV rất cần sự cảm thông từ cộng đồng để họ giữ được tinh thần lạc quan, kiên trì theo đuổi điều trị, sống khỏe và sống có ích.

Theo Cục phòng chống HIV/AIDS Việt Nam, năm 2015 đã có 10.195 ca nhiễm HIV mới, 6.130 bệnh nhân HIV chuyển sang AIDS, 2.130 bệnh nhân AIDS tử vong. Tính đến cuối năm 2015, cả nước hiện có tổng cộng 227.154 người nhiễm HIV và khoảng 254.000 người nhiễm HIV chưa được phát hiện. Những con số này cho thấy, dù nước ta đã đạt được nhiều thành tựu trong kiểm soát và ngăn ngừa căn bệnh này, việc đẩy lùi HIV/AIDS luôn cần sự quan tâm và nhận thức đầy đủ từ cồng đồng.

3. Nếu tôi và bạn tình đều nhiễm HIV, cứ thoải mái quan hệ

Việc cả hai đều nhiễm HIV/AIDS không có nghĩa là bạn vô tư không phòng ngừa khi quan hệ tình dục. Luôn sử dụng bao cao su trong mọi kiểu quan hệ tình dục có thể bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD). Những bệnh này cộng hưởng với HIV/AIDS khiến bệnh nặng hơn và virus HIV cũng khó kiểm soát hơn. Quan hệ tình dục an toàn cũng rất quan trọng để tránh lây nhiễm chéo các chủng HIV kháng thuốc cho nhau, gây nhiều khó khăn rắc rối cho việc điều trị HIV/AIDS.

Bạn hoàn toàn có thể lây nhiễm HIV của mình cho bạn tình ngay cả khi bản thân khỏe mạnh. Đừng để lầm tưởng về HIV/AIDS này đánh mất đi nỗ lực điều trị HIV của bạn và đối tác của mình.

4. Bố hoặc mẹ dương tính với HIV/AIDS, con sinh ra chắc chắn nhiễm HIV

Để con an toàn, không bị lây nhiễm HIV/AIDS, điều đầu tiên là cha và mẹ cần giữ tải lượng virus HIV trong máu dưới ngưỡng phát hiện trong ít nhất 6 tháng – 1 năm trước khi thụ thai. Trường hợp người cha nhiễm HIV, rửa sạch tinh trùng và thụ tinh trong ống nghiệm là những kỹ thuật cao có thể được cân nhắc để giảm đến mức thấp nhất khả năng lây nhiễm HIV cho đứa con (và cho người mẹ nếu không nhiễm HIV).

Mẹ nhiễm HIV cần giữ tải lượng virus dưới mức phát hiện trong suốt quá trình mang thai, sinh con và cho con bú. Con sẽ được điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV từ 4 – 6 tuần hoặc lâu hơn ngay sau khi sinh. Em bé có thể uống sữa công thức hoàn toàn thay vì sữa mẹ để ngăn ngừa lây nhiễm HIV qua sữa mẹ. Những biện pháp này có thể giảm khả năng con nhiễm HIV xuống 0.4% và thấp hơn.

Hãy luôn trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia của bạn để có được hướng dẫn, tư vấn những cách phù hợp nhất nếu cha / mẹ nhiễm HIV muốn sinh con.

5. Người nhiễm HIV sống được bao lâu? Có phải chỉ vài tháng hoặc vài tuần?

Bị HIV sống được bao lâu? Đừng để lầm tưởng về HIV/AIDS này khiến bạn suy sụp. Nếu nghi ngờ bản thân nhiễm HIV, bạn cần xét nghiệm càng sớm càng tốt. HIV được theo dõi, điều trị nghiêm ngặt có thể được kiểm soát. Người nhiễm HIV sống được bao lâu phụ thuộc việc bạn có kiên trì theo đuổi điều trị với một thái độ lạc quan và lối sống lành mạnh hay không. Trên thực tế, có rất nhiều người nhiễm HIV/AIDS đang sống khỏe mạnh như một người bình thường.

6. Có thể nhận biết bị nhiễm HIV/AIDS qua một số triệu chứng

Triệu chứng nhiễm HIV tùy thuộc vào mỗi giai đoạn và cá nhân người nhiễm. Một số người xuất hiện hầu hết các triệu chứng, trong khi một số khác nhiễm HIV nhiều năm mà không hề hay biết. Những triệu chứng này thể hiện cơ thể đang bị virus HIV tấn công và trong nhiều trường hợp, không có biểu hiện gì đặc biệt. Cách duy nhất giúp khẳng định một người có các hành vi nguy cơ có bị nhiễm HIV hay không là xét nghiệm HIV.

7. Tôi có thể nhiễm HIV/AIDS khi bị muỗi đốt

Vào những năm 1990 khi HIV/AIDS lần đầu bùng phát, đã dấy lên nhiều lo ngại liệu những người sống trong khu vực có nhiều người nhiễm HIV và nhiều muỗi có thể bị nhiễm HIV do muỗi đốt hay không. Thực tế chưa bao giờ ghi nhận trường hợp nào như vậy. Mối lo ngại trên cũng dẫn đến câu hỏi virus HIV sống được bao lâu bên ngoài cơ thể con người? Hiện nay khoa học đã xác định được con người là vật chủ duy nhất của virus HIV. Ra khỏi cơ thể người, virus HIV không thể tồn tại, nhân lên hay gây hại, và sẽ nhanh chóng suy yếu. Virus HIV cũng không thể tồn tại trong cơ thể các loài muỗi, côn trùng, ký sinh trùng và gây bệnh khi các loài này cắn những người khác.

8. Tôi sẽ dễ lây bệnh khi sinh hoạt chung, tiếp xúc gần với người nhiễm HIV/AIDS

Lầm tưởng về HIV/AIDS trên đây vẫn tồn tại rộng rãi trong suy nghĩ nhiều người, dẫn đến việc bị kì thị và lối sống tách biệt nơi những người nhiễm HIV.

Virus HIV/AIDS lây truyền qua một số chất dịch cơ thể có thể chứa một lượng lớn virus như: Máu, tinh trùng, dịch âm đạo, dịch hậu môn và sữa mẹ. HIV lây truyền khi những chất dịch này từ người nhiễm HIV sang người khác qua tiếp xúc với niêm mạc, vết cắt, vết thương hở. Người mẹ bị nhiễm HIV có thể truyền virus sang con (trước hoặc trong khi sinh) và trong giai đoạn cho con bú.

Mặc dù không phổ biến, virus HIV cũng có thể lây truyền qua:

• Máu nhiễm virus từ các vết loét miệng và chảy máu nướu răng, chẳng hạn như qua hôn “sâu”, hôn mở miệng, vết cắn rách da và ăn thức ăn trước đó đã được nhai bởi một người nhiễm HIV
• Kim tiêm nhiễm HIV và các vật nhiễm khác đâm thủng da, đặc biệt là chấn thương do kim đâm trong quá trình chăm sóc y tế
• Truyền máu và các yếu tố đông máu, ghép tạng và cấy ghép mô

Virus HIV sống được bao lâu bên ngoài môi trường? Câu trả lời là chỉ vài giờ và chúng nhanh chóng không còn khả năng gây hại. Tránh những hành vi lây nhiễm trên đây, việc tiếp xúc gần với người nhiễm HIV/AIDS sẽ không gây đe dọa cho sự an toàn của bạn. Đối tác sống chung nhà với người nhiễm HIV cần được huấn luyện về an toàn trong quan hệ tình dục và những việc nên làm để hỗ trợ vợ/chồng mình theo đuổi điều trị đạt hiệu quả.

9. Tôi không thể bị nhiễm HIV/AIDS khi chỉ quan hệ tình dục bằng miệng

Quan hệ tình dục đường miệng có nguy cơ lây nhiễm HIV. Người có HIV dương tính thì máu, tinh dịch, dịch sinh dục, hoặc chất dịch âm đạo của họ có thể chứa virus. Khi quan hệ tình dục bằng miệng với người có HIV, máu từ miệng của họ có thể xâm nhập vào cơ thể của người nhận thông qua niêm mạc niệu đạo (lỗ ở đầu dương vật), âm đạo, cổ tử cung, hậu môn, hoặc qua các vết cắt và vết loét. Ngược lại, virus HIV từ vết loét hoặc tinh dịch của người nhiễm HIV cũng có thể xâm nhập đối tác qua các vết thương hở trong miệng của họ.

10. Kết quả xét nghiệm HIV dương tính, cuộc đời tôi vậy là hết

Hãy nhớ rằng, cuộc đời bạn không hề chấm dứt ở đây! Tuy không có cách chữa khỏi hoặc thuốc chủng ngừa virus HIV/AIDS, điều trị bằng liệu pháp kháng virus mới (ART) có thể giúp những người nhiễm HIV sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn. Ngoài ra, kiên trì theo đuổi ART sẽ giúp tránh được nguy cơ lây nhiễm HIV cho người xung quanh, đối tác tình dục và thậm chí con cái tương lai của bạn.

Nếu bạn nghi ngờ mình vừa bị lây nhiễm HIV, hãy gặp các chuyên gia y tế ngay lập tức. Điều trị ngăn ngừa phơi nhiễm (HIV PrEP) trong 72 giờ đầu tiên có thể tránh cho bạn khỏi nhiễm HIV trọn đời.

11. Đã được điều trị rồi thì tôi không thể lây HIV cho người khác

Không bi quan nhưng cũng không lạc quan mù quáng. Thuốc kháng virus cho phép những người nhiễm HIV, và thậm chí cả những người đã ở giai đoạn AIDS, sống một cuộc sống dài lâu, bình thường và hữu ích. Điều trị HIV hiệu quả có thể làm giảm tải lượng virus xuống dưới ngưỡng phát hiện. Tuy vậy, virus HIV vẫn tồn tại trong cơ thể và có thể lây nhiễm nếu lơ là. Tuân thủ các biện pháp an toàn tránh lây nhiễm trong sinh hoạt và quan hệ tình dục vẫn là điều thiết yếu, nhờ đó bạn sẽ không lây nhiễm HIV cho người khác.

Hiểu được virus HIV sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố và những lầm tưởng về căn bệnh này sẽ giúp người bệnh bình tĩnh, sáng suốt hơn trong quá trình điều trị bệnh và kéo dài sự sống!